از اولی بناهای به یادماندنی تیمور تشکیل داد بقعه بزرگ بر فراز روضه خواناحمد مسیوی صوفی میباشد(متوفی سال 562 هجری قمری). تعریف شیدبلرو جاناتان ام بلوم از این سازه اینگونه میباشد: «تصویر سایهنمای گنبدها و طاق های بزرگ از بدور همانند نهنگی كه راز از آب بلند كرده باشد برفراز جلگه همواره قد برافراشته میباشد». این سازه كه دارنده طاق های بدیعی از اوایل زمان معماری تیموری میباشد كار جامی حسن شیرازی و بنای آن شمس بن عبدالوهاب شیرازی بوده میباشد. این مسأله بیانکننده آن میباشد كه معماران شیرازی، خلال توسعه یافته معماری را با آسیای مركزی منتقل نمودهاند. البته مهمترین بنای مذهبی تشکیلشده به وسیله تیمور، مسجد کلان بیبی خاتون(همسر وی) در سمرقند میباشد. این بنای پهناور كه سازه به تعبیری اندازه و بزرگی آن متناسب با عظمت پایتخت حسینیه نصرت مشهد تیمور بود در سال802 هجری شروع و در 807 هجری نقطه پايان به عهده گرفت. تیمور مهندسان حرفه ای معماران كارآزموده و سنگتراشان هندی در سمرقند گرد آورد تا از برای وی بنایی بسازند كه در هیچ اقلیمی نظیر آن نباشد. خویش صریحاً بعداز اتمام كار اعلام كرد: «قصد داشتم در سمرقند مسجد کاملی بسازم كه در هیچ اقلیمی نظیر آن نباشد». ولی به قسم پوپ با آن كه این مسجد وسیع در هر کناره منارهای داشت و گنبدی پوشیده از مرمر صیقلی و سقفی با 460 ردیف، درتوان انتظار تیمور عدم وجود پس «معمار را كشت تا عبرتی باشد برای مهندسان تنبل». قصری نیز كه تیمور در «كش» زادگاهش ساخته، نمایهای از خلق و خوی جاهطلبانه و توانگرای وی بود. این كاخ وسیع كه «هیچ پادشاهی در آسیا نمیتوانست مدعا چیزی همتای آن باشد» اکران كاملی از توان و افتخار تیمور بود. «طاق سردر 50 متر بلندی داشت و در دو طرفش دو ساختمان بلند گرد مشابه مناره قرار گرفته بود كه مبناای دوازده ضلعی داشت. ویرانههای پهناور آن كه هنوز رنگ های درخشانی داراست، گزارش كلاویخو را تأیید میكند».
آنچه تیمور تشکیل داد(همانند حرم بینظیر معروف وی «گورمیر») تمامی خارج از جغرافیای کشور ایران كنونی بود. ولی جانشیانش، کشور ایران با حدود جغرافیایی امروزش را مركزی برای تشکیل داد بناهای پرشكوه و با عظمت كردند. مثالهای پر رنگ معماری جانشیان تیمور، سازه به گفته دانشمندان، سه بنای اساسی و گسترده مسجد رزرو حسینیه نصرت مشهد كبود در تبریز مسجد گوهرشاد در مشهد و مکتب غیاثیه فرگرد در خراسان میباشد. مکتب غیاثیه فرگرد كه در سال 848 هجری قمری به امر غیاثالدین پیراحمد خوافی، وزیر شاهرخ و هنرمندترین معماران آن فرصت یعنی مدرس قوامالدین و غیاثالدین شیرازی ایجاد شده است. به تعبیر و تفسیر دانشمندان، شكل بنای مکتب مانند بقیه بناهای مذهبی به شكل چهار ایوانی میباشد و هر حیاط آن چهار و نیم متر پهنا و یازده متر طول دارااست. پوپ نمای این مکتب را درخور حمد، گچبری ها، تزیینات، كتیبهها و مقرنس ها آن را دلانگیز و كاشی هایی معرق آن را دارنده توان نقش و غنای رنگی استثنایی میداند. «گوهرشاد»، همسر شاهرخ، فرزند تیمور، بانی و تولیدکننده مسجد زیبای گوهرشاد در گروه بقاع حضرت امام رضا(ع) (هشتمین امام شیعهها) و اولیه و بلندمرتبه ترین بنای تاریخی کشور ایران در قرن نهم هجری(پانزدهم میلادی) میباشد. رابرت بایرون در نوشتهی علمی «هنر جمهوری آدرس حسینیه نصرت مشهد اسلامی ایران» پیرامون این بنای گسترده و باشكوه اینگونه می آورد: «بین بناهای مو جود، برای تحسین كردن این ایوان، شناخت با بقیه سبك ها ما یحتاج وجود ندارد زیرا زیباترین مثال رنگ در معماری میباشد كه تاكنون پدید آمده میباشد». معمار این بنای وسیع قوامالدین شیرازی میباشد و كتیبه پهنی از كاشی معرق كه در تراس قبله مسجد وجود دارااست شماره تلفن حسینیه نصرت مشهد كار هنری كمنظیری از بایسنغر و فرزند گوهرشاد و یكی از خوشنویسان بنام میباشد. تالیف کننده كتاب «معماری کشور ایران» اینگونه توصیفی را از مسجد گوهرشاد ارائه میدهد:
از اولی بناهای به یادماندنی تیمور تشکیل داد بقعه بزرگ بر فراز روضه خواناحمد مسیوی صوفی میباشد(متوفی سال 562 هجری قمری). تعریف شیدبلرو جاناتان ام بلوم از این سازه اینگونه میباشد: «تصویر سایهنمای گنبدها و طاق های بزرگ از بدور همانند نهنگی كه راز از آب بلند كرده باشد برفراز جلگه همواره قد برافراشته میباشد». این سازه كه دارنده طاق های بدیعی از اوایل زمان معماری تیموری میباشد كار جامی حسن شیرازی و بنای آن شمس بن عبدالوهاب شیرازی بوده میباشد. این مسأله بیانکننده آن میباشد كه معماران شیرازی، خلال توسعه یافته معماری را با آسیای مركزی منتقل نمودهاند. البته مهمترین بنای مذهبی تشکیلشده به وسیله تیمور، مسجد کلان بیبی خاتون(همسر وی) در سمرقند میباشد. این بنای پهناور كه سازه به تعبیری اندازه و بزرگی آن متناسب با عظمت پایتخت حسینیه نصرت مشهد تیمور بود در سال802 هجری شروع و در 807 هجری نقطه پايان به عهده گرفت. تیمور مهندسان حرفه ای معماران كارآزموده و سنگتراشان هندی در سمرقند گرد آورد تا از برای وی بنایی بسازند كه در هیچ اقلیمی نظیر آن نباشد. خویش صریحاً بعداز اتمام كار اعلام كرد: «قصد داشتم در سمرقند مسجد کاملی بسازم كه در هیچ اقلیمی نظیر آن نباشد». ولی به قسم پوپ با آن كه این مسجد وسیع در هر کناره منارهای داشت و گنبدی پوشیده از مرمر صیقلی و سقفی با 460 ردیف، درتوان انتظار تیمور عدم وجود پس «معمار را كشت تا عبرتی باشد برای مهندسان تنبل». قصری نیز كه تیمور در «كش» زادگاهش ساخته، نمایهای از خلق و خوی جاهطلبانه و توانگرای وی بود. این كاخ وسیع كه «هیچ پادشاهی در آسیا نمیتوانست مدعا چیزی همتای آن باشد» اکران كاملی از توان و افتخار تیمور بود. «طاق سردر 50 متر بلندی داشت و در دو طرفش دو ساختمان بلند گرد مشابه مناره قرار گرفته بود كه مبناای دوازده ضلعی داشت. ویرانههای پهناور آن كه هنوز رنگ های درخشانی داراست، گزارش كلاویخو را تأیید میكند».
آنچه تیمور تشکیل داد(همانند حرم بینظیر معروف وی «گورمیر») تمامی خارج از جغرافیای کشور ایران كنونی بود. ولی جانشیانش، کشور ایران با حدود جغرافیایی امروزش را مركزی برای تشکیل داد بناهای پرشكوه و با عظمت كردند. مثالهای پر رنگ معماری جانشیان تیمور، سازه به گفته دانشمندان، سه بنای اساسی و گسترده مسجد رزرو حسینیه نصرت مشهد كبود در تبریز مسجد گوهرشاد در مشهد و مکتب غیاثیه فرگرد در خراسان میباشد. مکتب غیاثیه فرگرد كه در سال 848 هجری قمری به امر غیاثالدین پیراحمد خوافی، وزیر شاهرخ و هنرمندترین معماران آن فرصت یعنی مدرس قوامالدین و غیاثالدین شیرازی ایجاد شده است. به تعبیر و تفسیر دانشمندان، شكل بنای مکتب مانند بقیه بناهای مذهبی به شكل چهار ایوانی میباشد و هر حیاط آن چهار و نیم متر پهنا و یازده متر طول دارااست. پوپ نمای این مکتب را درخور حمد، گچبری ها، تزیینات، كتیبهها و مقرنس ها آن را دلانگیز و كاشی هایی معرق آن را دارنده توان نقش و غنای رنگی استثنایی میداند. «گوهرشاد»، همسر شاهرخ، فرزند تیمور، بانی و تولیدکننده مسجد زیبای گوهرشاد در گروه بقاع حضرت امام رضا(ع) (هشتمین امام شیعهها) و اولیه و بلندمرتبه ترین بنای تاریخی کشور ایران در قرن نهم هجری(پانزدهم میلادی) میباشد. رابرت بایرون در نوشتهی علمی «هنر جمهوری آدرس حسینیه نصرت مشهد اسلامی ایران» پیرامون این بنای گسترده و باشكوه اینگونه می آورد: «بین بناهای مو جود، برای تحسین كردن این ایوان، شناخت با بقیه سبك ها ما یحتاج وجود ندارد زیرا زیباترین مثال رنگ در معماری میباشد كه تاكنون پدید آمده میباشد». معمار این بنای وسیع قوامالدین شیرازی میباشد و كتیبه پهنی از كاشی معرق كه در تراس قبله مسجد وجود دارااست شماره تلفن حسینیه نصرت مشهد كار هنری كمنظیری از بایسنغر و فرزند گوهرشاد و یكی از خوشنویسان بنام میباشد. تالیف کننده كتاب «معماری کشور ایران» اینگونه توصیفی را از مسجد گوهرشاد ارائه میدهد: