مسجد جامع اردستان به یار بازارچه و مکتب متصل به آن، با مساحتی حسینیه نصرت مشهد حدود ۳۴۰/۸۵ متر مربع دربرگیرنده فضاهای زیادی میباشد.
مسجد اكنون دارنده صحنی مركزی میباشد كه با شبستانهایی تسلط گردیده و گنبد منزل‌ای با حیاط والا شبستان جنوبی آن‌را تشكیل می دهد.
ایوانهایی با شكوه و گران قدر در مركز دیگر جناح‌های مسجد جامع اردستان استقرار یافته‌اند.
حیاط سمت قبله و نیز گنبد منزل مسجد جامع اردستان بر مبنای كتیبه‌های جان دار در سالهای ۵۵۳-۵۵۵ق ساخته گردیده‌اند.
ایوانهای دیگر سوای شک و تردید پوششهای صفوی دارا هستند و همانطور كه كتیبۀ كوچكی در مركز گیلویی حیاط شمالی با تاریخ ۹۴۶ق به‌روشنی تأكید می‌كند، دست‌كم در اوایل دورۀ صفویه تجدید بنا گردیده میباشد.
دیگر بخشهای شبستانها تركیبی آدرس حسینیه نصرت مشهد از طاقهای گنبدی و گهواره‌ای میباشد و بیشتر طاقهای گهواره‌ای با اضافه کردن كمرپوشهای گنبدی یا این که تركین به‌شکل دو طبقه در آمده‌اند.
فضاهای خدماتی و ارتباطی مسجد جامع اردستان همانند دستشویی، در دورترین نقطه از شالوده مرکزی جایابی گردیده اند.
به جهت تغییرات بسیار فضایی طی زمان های متفاوت درین مسجد و تبدیل نصیب میانی شبستانها به تراس، فضاهای کوچک و به ظواهر سوای کاربری ، در مسجد تولید گردیده اند.
ورودیهای مسجد جامع اردستان آنچه سبب ساز رابطه سفت مسجد با بناهای پیرامونش گشته، پنج درآیگاه میباشد که از روش نماسازی تاحدودی بر آن‌ها تأکید شد‌ه‌است.
درآیگاه جنوب غربی مسجد جامع اردستان براساس حفریات و امتداد تزئینات آن با دیوار مجاورش، می‌تواند کهن ترین درآیگاه مسجد باشد.
بیشتر تزئینات آن، نقوشی میباشد که با خشت پیش بر جاری ساختن گردیده اند.
تزئینات آجری این ورودی تا حدودی یادآور رزرو حسینیه نصرت مشهد سردرمسجد جورجیر (آل بویه) میباشد.
مسجد جامع اردستان در آغاز در همگی جهات، دارنده شبستان ردیف دار بوده میباشد.
وسیع ترین شبستان مسجد، شبستان جنوبی میباشد که طبق کتیبه گنبدخانه، ابوطاهر سال ۵۵۳ هـ.ق . آن را سازه نموده است.
در تحت محوطه ایوان مسجد جامع اردستان ، فضایی چهارگوش با دو محراب وجود داراست.
گنبدخانه در امتداد پایه شمالی جنوبی و پشت حیاط اساسی با فضایی چهارگوش به بعدها ۹ ٫ ۳۳ با طول کف تا تحت گنبد داخلی نزدیک به ۱۹ متر واقع شد‌ه‌است.
کتیبه باطن گنبد اردستان که بعد از آیه بسم ا … ، اولِ آیه ۱۸ سوره توبه به خودکار نسخه ها و با گچبری جاری ساختن گردیده، به‌این گستردن با تحقیق های می‌دانی، پله ای در دیواره غربی دالان جنوب غربی شناسایی شد.
امروزه به دلایلی نامشخص پله های اول حذف و انتهای این پله ها نیز بسته گردیده اندبا دقت به تیم راه و روش پله ها و اینکه در جناح غربی فقط یک راه و روش پله برای دسترسی وجود داراست، احتمال می رود که رویه پله حذف گردیده دومی رابطه عمودی این جناح بوده میباشد.
قاعدتاً این شرکت پیوندها عمودی، در یک شماره تلفن حسینیه نصرت مشهد فرصت ساخته نشده اند درواقع، هریک در زمان پیشرفت مسجد و خلال ساخت‌و‌ساز نیم طبقه در جناح خویش همینطور براساس نیاز تشکیل‌شده اند.
مسجد جامع اردستان به یار بازارچه و مکتب متصل به آن، با مساحتی حسینیه نصرت مشهد حدود ۳۴۰/۸۵ متر مربع دربرگیرنده فضاهای زیادی میباشد.
مسجد اكنون دارنده صحنی مركزی میباشد كه با شبستانهایی تسلط گردیده و گنبد منزل‌ای با حیاط والا شبستان جنوبی آن‌را تشكیل می دهد.
ایوانهایی با شكوه و گران قدر در مركز دیگر جناح‌های مسجد جامع اردستان استقرار یافته‌اند.
حیاط سمت قبله و نیز گنبد منزل مسجد جامع اردستان بر مبنای كتیبه‌های جان دار در سالهای ۵۵۳-۵۵۵ق ساخته گردیده‌اند.
ایوانهای دیگر سوای شک و تردید پوششهای صفوی دارا هستند و همانطور كه كتیبۀ كوچكی در مركز گیلویی حیاط شمالی با تاریخ ۹۴۶ق به‌روشنی تأكید می‌كند، دست‌كم در اوایل دورۀ صفویه تجدید بنا گردیده میباشد.
دیگر بخشهای شبستانها تركیبی آدرس حسینیه نصرت مشهد از طاقهای گنبدی و گهواره‌ای میباشد و بیشتر طاقهای گهواره‌ای با اضافه کردن كمرپوشهای گنبدی یا این که تركین به‌شکل دو طبقه در آمده‌اند.
فضاهای خدماتی و ارتباطی مسجد جامع اردستان همانند دستشویی، در دورترین نقطه از شالوده مرکزی جایابی گردیده اند.
به جهت تغییرات بسیار فضایی طی زمان های متفاوت درین مسجد و تبدیل نصیب میانی شبستانها به تراس، فضاهای کوچک و به ظواهر سوای کاربری ، در مسجد تولید گردیده اند.
ورودیهای مسجد جامع اردستان آنچه سبب ساز رابطه سفت مسجد با بناهای پیرامونش گشته، پنج درآیگاه میباشد که از روش نماسازی تاحدودی بر آن‌ها تأکید شد‌ه‌است.
درآیگاه جنوب غربی مسجد جامع اردستان براساس حفریات و امتداد تزئینات آن با دیوار مجاورش، می‌تواند کهن ترین درآیگاه مسجد باشد.
بیشتر تزئینات آن، نقوشی میباشد که با خشت پیش بر جاری ساختن گردیده اند.
تزئینات آجری این ورودی تا حدودی یادآور رزرو حسینیه نصرت مشهد سردرمسجد جورجیر (آل بویه) میباشد.
مسجد جامع اردستان در آغاز در همگی جهات، دارنده شبستان ردیف دار بوده میباشد.
وسیع ترین شبستان مسجد، شبستان جنوبی میباشد که طبق کتیبه گنبدخانه، ابوطاهر سال ۵۵۳ هـ.ق . آن را سازه نموده است.
در تحت محوطه ایوان مسجد جامع اردستان ، فضایی چهارگوش با دو محراب وجود داراست.
گنبدخانه در امتداد پایه شمالی جنوبی و پشت حیاط اساسی با فضایی چهارگوش به بعدها ۹ ٫ ۳۳ با طول کف تا تحت گنبد داخلی نزدیک به ۱۹ متر واقع شد‌ه‌است.
کتیبه باطن گنبد اردستان که بعد از آیه بسم ا … ، اولِ آیه ۱۸ سوره توبه به خودکار نسخه ها و با گچبری جاری ساختن گردیده، به‌این گستردن با تحقیق های می‌دانی، پله ای در دیواره غربی دالان جنوب غربی شناسایی شد.
امروزه به دلایلی نامشخص پله های اول حذف و انتهای این پله ها نیز بسته گردیده اندبا دقت به تیم راه و روش پله ها و اینکه در جناح غربی فقط یک راه و روش پله برای دسترسی وجود داراست، احتمال می رود که رویه پله حذف گردیده دومی رابطه عمودی این جناح بوده میباشد.
قاعدتاً این شرکت پیوندها عمودی، در یک شماره تلفن حسینیه نصرت مشهد فرصت ساخته نشده اند درواقع، هریک در زمان پیشرفت مسجد و خلال ساخت‌و‌ساز نیم طبقه در جناح خویش همینطور براساس نیاز تشکیل‌شده اند.
تاریخچه ایجاد کرد و معماری مسجد